De Bitcoin is de populairste digitale munt van deze tijd. De waarde is het afgelopen jaar tot meer dan 11.000 dollar gestegen. Toch is de Bitcoin niet het betaalmiddel van de toekomst. Daarvoor kleven er te grote nadelen aan.

Bitcoin is ooit bedacht als een alternatief voor ‘gewoon’ geld. Doordat de technologie decentraal is, hoef je om een betaling te doen niet te vertrouwen op een bank. De kosten zouden laag zijn, de transacties snel, de munt betrouwbaar en de waarde stabiel. Mooie beloften, maar ze houden inmiddels geen stand meer. De populariteit van Bitcoin heeft deze voordelen vakkundig de nek omgedraaid. Ik zie veel meer in alternatieven als Ethereum, Monero of zelfs Litecoin.

Maar wat mankeert er dan precies aan Bitcoin? Laten we de claims eens één voor één onder de loep nemen, en tenslotte ook een verklaring zoeken voor het feit dat de waarde nog wel steeds stijgt.

Bitcoin transacties zijn goedkoop? Nee.

Goedkoop is natuurlijk een subjectief begrip. Maar als we de gemiddelde fee voor een transactie bekijken, zien we dat deze inmiddels boven de 2 dollar ligt, met pieken tot aan 18 dollar voor één transactie. Dat is toch wel veel.

De reden hiervoor is dat het aantal transacties dat het Bitcoin netwerk kan verwerken, gelimiteerd is. Deze moeten ‘gemined’ worden door miners en die gaan een hogere fee daarvoor vragen als het verkeer toeneemt.

Bitcoin is snel? Neen.

Theoretisch kan het Bitcoin netwerk een transactie binnen 10 minuten verwerken, omdat de blokken elke 10 minuten worden gevalideerd. Best snel. Maar omdat er teveel transacties zijn, kan het tegenwoordig veel langer duren. Ik kwam hier onlangs achter, toen ik probeerde Bitcoins te verplaatsen. Deze simpele transactie nam uiteindelijk meer dan een week(!) in beslag. Al die tijd bevonden mijn Bitcoins zich in een soort niemandsland. Ze waren niet zichtbaar in mijn wallet en kwamen niet aan op de beurs.

De reden was, dat ik te weinig transactievergoeding had betaald. Ik had de aanbevolen hoeveelheid gebruikt van de wallet. Maar dat was door de drukte te weinig, mijn transactie werd niet ‘gemined’. Er was niets meer aan te doen bovendien. Het letterlijke advies dat ik kon vinden was ‘wait until a miner has pity with you, or until your transaction gets cancelled by the network, which can take up to a month’.

Met dit soort onzekerheid over de snelheid van transacties en de hoge kosten ervan, zie ik niet in waarom mensen Bitcoin zouden willen gebruiken als betaalmiddel. Een aantal jaren terug was afrekenen met Bitcoin nog aantrekkelijk, maar nu niet meer.

Bitcoin is betrouwbaar en onafhankelijk? Niet echt.

Het algoritme van Bitcoin is nog nooit gekraakt en het netwerk is decentraal. Dat eerste is nog steeds waar, het laatste was de bedoeling, maar doordat het minen van Bitcoins ontzettend veel processorkracht kost, zijn er nog maar een paar grote partijen die genoeg ‘hashing power’ hebben om het netwerk te beveiligen.

Het minen van Bitcoins kostte in 2017 al net zoveel stroom als de hele jaarconsumptie van een land als Marokko. De grootste miners zitten in China waar de stroom goedkoop is. Maar doordat er steeds minder miners zijn, wordt het in theorie makkelijker om het protocol te beïnvloeden en te frauderen. Het is nog niet gebeurd. Maar met een marktwaarde van boven de 150 miljard dollar kun je je voorstellen dat er mensen komen die het zullen proberen.

Een ander risico zijn de splitsingen van de blockchain. Bitcoin heeft inmiddels drie van deze hard forks te verwerken gehad, waaruit Bitcoin Cash, Bitcoin Gold en Bitcoin Diamond zijn ontstaan. Nieuwe munten met een eigen waarde en notering.

Dit heeft verschillende nadelen. Hard forks zorgen voor onrust, nemen waarde mee van de Bitcoin, moeten ondersteund worden door wallets en de het oorspronkelijke netwerk wordt verzwakt omdat miners ‘overlopen’. Er gaan nog heel wat forks aankomen, onder namen als Bitcoin Silver, Bitcoin Platinum, Bitcoin Uranium, Bitcoin Cash Plus en Super Bitcoin. Ze zullen niet allemaal slagen, maar je vraagt je af: waar gaat dit heen?

De waarde van Bitcoin is stabiel? Zeker niet.

Bitcoins zouden in derde wereldlanden een betrouwbaardere currency zijn dan de eigen munten, omdat ze niet beïnvloed kunnen worden door de overheid. Hoewel ik me kan voorstellen dat dit in een land als Zimbabwe, waar hyperinflatie plaatsvond, het geval kan zijn, heb ik mijn twijfels in andere scenario’s.

De Bitcoin waarde is namelijk zeer volatiel gebleken. De koers gaat niet alleen maar omhoog. Er zijn dagen geweest afgelopen jaar dat de koers 50% daalde op één dag. Dat noem ik niet per sé een stabiele koers. Ik ken weinig nationale munten die dergelijke schommelingen te verwerken hebben.

Er zijn geen centrale banken die de waarde van Bitcoin bewaken. Grote durfkapitalisten en investeerders kunnen met gericht aan- en verkopen (pump and dump wordt dit genoemd) de waarde significant beïnvloeden.

Conclusie

Bitcoin kan zijn oorspronkelijke belofte van een alternatief voor reguliere currency niet waarmaken. Toch blijft er nog een belangrijke functie over, namelijk die van een waardeopslag. Bitcoins werken prima als beleggingsobject en ze vertegenwoordigen een aanzienlijke waarde. Daarbij vormen ze een soort lingua franca voor het hele cryptocurrency ecosysteem. De Bitcoins was de eerste virtuele munt en is verreweg de bekendste. Je kan alle andere cryptomunten ermee kopen. In die rol zie ik de Bitcoin nog wel even functioneren.

Op de lange termijn zie ik echter de Bitcoin niet als de belangrijkste digitale munt. Er is niets geregeld om hard forks tegen te gaan en omdat de Bitcoin geen centrale aansturing kent, zijn upgrades heel moeilijk te realiseren. De schaalbaarheid is beperkt en zal uiteindelijk de achilleshiel worden.

Een technologie als Ethereum is nu al sneller en heeft meer mogelijkheden. Daarbij kunnen hard forks op het Ethereum netwerk probleemloos worden uitgevoerd, wat het netwerk toekomstbestendig maakt.

Ik ga niet verder in Bitcoins investeren. Nou goed, ééntje houd ik er nog vast, want je kunt nooit weten. En wie weet wat de collectorswaarde van één originele Bitcoin ooit gaat zijn.