Plaza Challenge is een ondernemersmanagementspel, gestart in 2006, waarmee ik jaren bezig ben geweest. Aanvankelijk kon het op flink wat populariteit rekenen. Toen dit stagneerde, hebben we een pivot gedaan en de game omgebouwd tot lesmateriaal voor het onderwijs onder de naam Plaza Challenge School. Een mooi avontuur, met een bijzondere uitkomst.
Wat is Plaza Challenge?
Om te beginnen even een korte beschrijving van wat Plaza Challenge is. Plaza Challenge is een ondernemersspel waarin je winkels kunt openen in een winkelcentrum. Door producten te kopen en verkopen, reclame te maken, personeel aan te nemen en slim te investeren probeer je de concurrentie voor te blijven. Geen rocket science misschien, maar toch uniek in zijn soort.
Het spel is oorsponkelijk tot stand gekomen door een opdracht van ABN-Amro, die door de jonge Gamebasics organisatie gretig werd aangepakt.
ABN-Amro
Bij Gamebasics hebben we vanaf de start de ambitie gehad om meerdere games te ontwikkelen. Zo hadden we behalve OSM ook het Bondscoachspel en was ik via een klasgenoot van de Universiteit Leiden in contact gekomen met Dialogues, een stichting die namens ABN-Amro ondernemend gedrag onder jongeren wilde stimuleren met een game.
Dat wij deze opdracht kregen, was natuurlijk met name te danken aan het overweldigende succes van OSM in Nederland. Vol enthousiasme gingen we ermee aan de slag.
Aan de tekentafel
De uitdaging voor ons was aanvankelijk om de doelstellingen die Dialogues wil bereiken in een game te vertalen. Ze gaven aan een aantrekkelijk spel te willen, dat inzicht geeft in ondernemerskwaliteiten en deelnemers aan het denken zet over hun eigen capaciteiten. Maar ook de sociale kant van ondernemen en samenwerken moet in de game terugkomen. Best veel om in één spel te realiseren.
Ik herinner me dat het in de eerste brainstorms alle kanten op gaat. Complexe opties en doelstellingen worden geopperd en die maken dat ik het gevoel krijg dat het nooit wat kan worden met dit spel. Tot ik het inzicht krijg om het heel simpel te houden. Ik ben ervan overtuigd dat de basis van het spel de kern van ondernemerschap moet zijn: geld verdienen. Als dat goed uitgewerkt wordt, kunnen de andere doelstellingen daaraan opgehangen worden.
De ‘core gameloop’ lenen we van OSM: dagelijkse rondes waarin de gebruiker zijn instellingen kan doen en terugkoppeling krijgt van de prestaties van de vorige dag.
We krijgen opmerkelijk veel vrijheid om Plaza Challenge (werktitel Plaza Tycoon) vorm te geven. Na een paar brainstormsessies met de opdrachtgever wordt ons plan, inclusief het budget, al goedgekeurd.
We bedenken een spel waarin kledingzaken, dierenwinkels, slijterijen, afhaalchinezen en zelfs coffeeshops gehuurd en uitgebaat kunnen worden. De locaties zijn bekende straten in Nederlandse steden als Amsterdam, Rotterdam en Groningen. Wie wil kan bijvoorbeeld cavia’s gaan verkopen.
Het spel bestaat op papier. Maar dan gaat het pas beginnen, want het moet ook nog geprogrammeerd worden.
Het bouwen van de Plaza
Het bouwen van een nieuw spel is een hele onderneming. De meeste opdrachtgevers denken dat het weinig werk is, en schrikken zich een hoedje als de offerte op de mat valt.
Voor ABN-Amro valt dat gelukkig wel mee. We kunnen een solide basis uit OSM halen, waardoor het aantal ontwikkeluren veel lager uitvalt dan wanneer er iets van scratch gemaakt zou moeten worden. Desondanks hebben we ruim 1000 uur besteed, wat het budget tot boven de ton brengt. Een schijntje naar hedendaagse maatstaven.
Omdat Gamebasics op dat moment nog geen kantoor heeft, wordt het grootste deel van de ontwikkeling gedaan vanaf de keukentafel. Bij mij, of bij mijn compagnon Frank thuis. Een ontwikkelaar uit Barneveld die ons helpt heeft in deze periode heel wat ritjes Barneveld – Zoetermeer op de teller gezet.
Het meeste ontwikkelwerk doen we zelf. De grafische omlijsting neemt mijn broer Bowie voor zijn rekening, die er een toegankelijke en vrolijke game van maakt. Een prachtige match met de jonge doelgroep.
Hoewel we nog niet volgens scrum werken, hebben we netjes elke twee weken een voortgangsrapportage gemaakt, die we afleveren bij de bank. De ontwikkeling verloopt geheel volgens planning, wat vrij uniek is.
Oktober 2005 gaat Plaza Challenge open voor het publiek.
Plaza verovert Nederland
Na de livegang van Plaza Challenge gaat de teller van het aantal gebruikers snel omhoog, tot 26.000 inschrijvingen na de eerste maand. Deze instroom weten we vooral te realiseren vanuit OSM, waarin we op dat moment meer dan 200.000 gebruikers actief hebben.
Het spel blijkt ook buiten OSM aantrekkingskracht te hebben, wat we zien bijvoorbeeld aan het percentage meisjes dat Plaza speelt. Dat ligt met 25% significant hoger dan OSM’s magere 2%.
Het spel leeft. De spelers doen enthousiast mee en de forums vullen zich. Eind maart 2006 kunnen we 63.000 geregistreerde spelers rapporteren, een aantal dat uiteindelijk op zal lopen tot bijna 100.000.
ABN-Amro is hier natuurlijk dik tevreden mee. En wij ook, want we krijgen maandelijks een bedrag overgemaakt om het spel in de lucht te houden. Zodoende kunnen we het gratis aanbieden aan de spelers.
Business Class en de doorstart van de Plaza
We breiden het spel verder uit met nieuwe winkels, steden en opties. Maar dan volgt er een nare mededeling van onze opdrachtgever: ze trekken de stekker eruit.
Helemaal als een verrassing komt het niet. De doelstelling van ABN-Amro is ruimschoots bereikt en het is natuurlijk geen core business van een bank om een spel in de lucht te houden. We hebben echter een online game gecreëerd die niet van het ene op het andere moment gestopt kan worden, zonder de spelers teleur te stellen.
We doen het voorstel aan ABN om volledig eigenaar te worden van het spel en het daarna op eigen titel voort te zetten. Dit voorstel wordt aangenomen.
Naar het voorbeeld van OSM bouwen we in Plaza Challenge een verdienmodel in. Gratis spelen blijft mogelijk, maar spelers die wat extra’s willen kunnen een Business Class of Royal Business Class abonnement nemen.
De abonnementen vinden gretig aftrek waardoor wij verder kunnen bouwen aan het spel.
De maatschappelijke Plaza
Een feature waar we erg trots op zijn is het ‘Plaza Project’. Het idee daarvan is dat de deelnemers van een Plaza gezamenlijk geld bijeen brengen voor upgrades van hun winkelcentrum. Zo kunnen ze het aantal klanten verhogen. We laten volledig vrij hoeveel geld de spelers hierin willen steken. In de praktijk wordt er naar rato van succes bijgedragen, wat tot een mooie vorm van spontane interactie en samenwerking leidt.
Het mooie aan deze optie is dat de spelers moeten concurreren en tegelijkertijd moeten samenwerken om de meest succesvolle Plaza te worden.
De pivot naar het onderwijs
Dat Plaza Challenge ondernemerschap leert en stimuleert, valt ook docenten op. Vanuit Limburg komt de eerste aanvraag van een leraar om de Plaza in zijn lessen in te zetten. Er komen meer aanvragen, waarop we besluiten om een docentenmodule in het product te bouwen.
Hoewel Plaza Challenge met veel plezier door duizenden mensen wordt gespeeld, haalt het bij lange na niet de aantallen van OSM. In 2008 noteren we 5500 actieve gebruikers. Best een respectabel aantal, maar niet genoeg om de investeringen die we erin doen te rechtvaardigen. We proberen het met nieuwe opties, een internationale versie en een business versie, maar met onvoldoende resultaat.
De schoolversie biedt meer perspectief. Vanuit Vlaanderen worden we door Vlajo benaderd. Voor hen ontwikkelen we de Vlajo Challenge. Het aantal scholen dat de Plaza toepast in Nederland breidt zich inmiddels gestaag uit. We hebben in 2008 al zo’n 400 ingeschreven docenten, die Plaza Challenge School spelen.
De schoolversie zorgt voor een eigen dynamiek, omdat deze anders aan de man gebracht en ondersteund moet worden. We organiseren workshops voor docenten en in de klaslokalen zijn we erbij als leerlingen de Plaza spelen.
Het einde bij Gamebasics
Vanaf 2009 staat Gamebasics voor een belangrijk kruispunt. Met de beperkte middelen die we op dat moment in huis hebben, moeten we vier games in de lucht houden. Een onbegonnen zaak.
Het duurt lang omdat we moeilijk afscheid kunnen nemen, maar we kiezen er uiteindelijk in november 2011 voor om de consumentenversie van Plaza te stoppen. Later, in 2012, doen we Plaza Challenge helemaal de deur uit. Het is zo’n afwijkend product geworden dat het niet (meer) in onze kerncompetenties valt.
Weer lijkt het doek voor Plaza Challenge te vallen, maar ook deze keer gebeurt dat niet. Het spel wordt overgenomen en voortgezet. En het bestaat nog steeds. Plaza Challenge School wordt nog dagelijks gespeeld op scholen in Nederland en België.
Mijn bemoeienis met het spel stopt op dat moment. Het valt me niet zwaar. Ondanks dat het een geweldig spel is, besef ik op dat moment dat de focus op OSM moet liggen. Achteraf gezien een goede beslissing.
Leren ondernemen
De Plaza heeft in de tijd dat het bestaat spelenderwijs veel mensen in aanraking gebracht met ondernemen. Een goede zaak.
Maar niet alleen de spelers hebben leren ondernemen door Plaza Challenge. Ik heb ook het nodige over ondernemerschap geleerd.
Zo ontdekte ik dat me druk maken over na-apers niet nodig is. Er kwamen kopieën van het spel op de markt en dat maakte me boos in eerste instantie. Maar actie ondernemen was niet nodig want ze stierven allen een stille dood. Waarschijnlijk door het gebrek aan creativiteit bij de makers.
Ook de zware beslissing om te stoppen met Plaza, heeft me geleerd hoe sterk de kracht van goede focus is. Plaza is een mooi voorbeeld van een project dat uitstekend is verlopen, maar toch het ware doel van Gamebasics in de weg zat. Dan moet je bereid zijn er afstand van te doen.