De terreur van recruiters en wervingsbureaus

Bij Gamebasics zijn we al jaren op zoek naar IT personeel. Goede programmeurs, testers en grafisch ontwerpers zijn schaars. Vandaar dat we in sommige gevallen onze toevlucht moeten nemen tot recruiters. Deze keuze maken we niet van harte. Het is een vechtbranche waarin de sterkste en de brutaalste overwint. Voor het leveren van toegevoegde waarde, het meedenken met de klant, een vergoeding ontvangen die past bij hun prestatie en het opbouwen van een langdurige relatie moet je niet bij de recruiter zijn.

Telefoonterreur

Op een willekeurige werkdag op ons kantoor worden we minstens één keer, maar vaak wel meerdere keren, gebeld door recruiters. De gemiddelde beller vraagt gehaaid naar de naam van de directeur en doet vervolgens alsof hij of zij hem al jaren kent. Voor dit trucje vallen wij natuurlijk niet meer. Maar ze blijven het proberen.

Alle recruiters hebben vrijwel zonder uitzondering hetzelfde verhaal: ze hebben een aantal interessante kandidaten in hun portfolio. Ze veinzen interesse en stellen onnozele vragen. Voor je het weet zit je een half uur met ze aan de telefoon. Zonder concreet resultaat. Het no-cure no-pay principe is het aas waarmee de werkgever en werknemer worden binnengehengeld.

Drukmiddelen

De voorspelbare volgende stap is dat ze willen langskomen. Zogenaamd om zich voor te stellen en meer over het bedrijf te weten te komen. De volgende dag zijn ze toevallig(!) in de buurt. Lariekoek natuurlijk. Het is een truc om binnen te komen. De recruiter, zonder uitzondering glad geschoren en strak in pak, schetst met gladde praatjes een wereld waarin hij het beste met de werkgever voor heeft. Het primaire doel van dit bezoek is echter de werkgever een schuldgevoel aan te kunnen praten als het bedrijf een matige kandidaat wil afwijzen.

Recruiters mailen je nooit. Ook niet als je daar nadrukkelijk om vraagt. In een telefoongesprek kunnen ze beter hun psychologische blitzkrieg voeren en op je gevoel inspelen. Profielen mailen ze je wel ongevraagd, want zodra ze dat gedaan hebben kunnen ze de kandidaat claimen die ze ‘aan je hebben voorgesteld’. Zonder uitzondering is dit de enige concrete toegevoegde waarde die ze leveren en daar worden ze royaal voor beloond. Het contract met de kleine lettertjes hechten ze bij elk profiel aan. Zodra je het mailtje opent, ga je akkoord met die voorwaarden.

Wanneer een kandidaat eenmaal naar binnen is geschoven, blijven ze er bovenop zitten. Niet in het belang van de kandidaat of van het bedrijf, maar uitsluitend in hun eigen belang. Zij willen tussen alle communicatie blijven om niet het risico te lopen dat de kandidaat zonder hen een baan accepteert. Ze zetten de werkgever onder druk door te benadrukken dat de kandidaat graag wil, maar ook andere trajecten heeft lopen. Dat het een zeldzame kans is en dat de werkgever vooral snel moet schakelen. Ik heb het meegemaakt dat ik op zon- en feestdagen werd gebeld en onder druk gezet.

Het doel heiligt de middelen

De recruiter is in het hele proces maar met één ding bezig: te zorgen dat hij zijn fee kan factureren. Deze fee bedraagt minstens een kwart van het jaarsalaris van de kandidaat, maar vaak ook meer. Voor een ervaren medewerker is vijftienduizend euro heel gewoon. Geen gek bedrag voor een paar telefoontjes en een inhoudsloos bezoekje.

Behalve de standaard trucs die elke recruiter wel in zijn portfolio heeft, bedient een aantal van hen zich van extreem listige en zelfs onfrisse praktijken. Een bedrijf uit Amsterdam wist mij meerdere malen in negatieve zin te verbazen. Wij laten alle sollicitanten een test maken, waarmee we hun vaardigheden kunnen toetsen. Een recente kandidaat die op ons af werd gestuurd was niet alleen bizar slecht, maar werd tevens aangemoedigd om de test te kopiëren, wat hij schaamteloos deed. Het spreekt voor zich dat deze jongen geen contract gekregen heeft en we geen zaken meer doen met deze tussenpersoon.

Andere duistere recruitmentpraktijken vond ik bij een agressief Haagse bureau. Zij zenden graag ongezien en ongevraagd profielen rond. Ze leggen de nadruk op kwantiteit en hebben geen boodschap aan kwaliteit. Ze overspeelden nadrukkelijk hun hand toen een bepaalde kandidaat zich via meerdere recruiters bij ons had aangemeld. Wij kozen voor een goedkopere concurrent en dat hebben we geweten. Een niet aflatende stroom van belletjes en mailtjes kwam op gang. De toon varieerde van dreigend tot smekend. Ze lieten hun ware aard zien en zetten alles op alles om deze kandidaat, die uiteindelijk niet eens is aangenomen, te claimen.

Overkill

Omdat er een vorstelijke beloning volgt bij succes en recruitment geen bijzondere vaardigheden vereist, zijn er honderden bureaus en eenmanszaken die in dezelfde vijver van personeel vissen. Dankzij de crisis zijn er veel bijbeunende recruiters bijgekomen. Het zou me niet verbazen als de verhouding één recruiter per twee kandidaten is. Gevolg is dat ze moeten vechten om de profielen als eerste te vinden en ze moeten de deal snel tot stand brengen, zodat ze hun concurrenten voor zijn en de vergoeding kunnen binnenharken.

Het grote aantal bureaus en de schaarste in de markt zorgt voor een ongezonde situatie, waarin meerdere haaien vechten om één prooi. Werknemers en werkgevers zijn de dupe. De werknemer is meestal onwetend over de drijfveren van de recruiter en komt zo in deze mensenhandel terecht die niet in zijn belang is, vergelijkbaar met de rol van louche zaakwaarnemers in het voetbal.

Gelukkig voor mij hebben we tegenwoordig een capabele officemanager in dienst, die de contacten met de bureaus onderhoudt en ze op afstand houdt. Door onze uitstraling in de regio te vergroten en met een goede website, werken we eraan om sollicitanten direct contact met ons te laten opnemen. Het uiteindelijke doel is om alle recruiters de deur te kunnen wijzen. Want ik ben ervan overtuigd: hoe minder recruiters er in de wereld zijn, hoe beter het is.