Wanneer ik vertel over mijn avonturen met Online Soccer Manager en RosterBuster, valt niet zelden de vraag of ik de software heb beschermd met patenten, octrooien of merkregistraties. Mijn antwoord daarop is ‘nee’. Mijn gehoor vind dit doorgaans onbegrijpelijk. Toch is het in allerlei opzichten heel logisch. Ik zal uitleggen waarom.
Een patent, merkrecht of octrooi leg je in de regel vast om iets te beschermen. Hoewel er een afschrikwekkende werking vanuit kan gaan, werkt het in de regel pas op het moment dat je een overtreder via een rechtszaak dwingt om in te binden.
Waarom patenten voor software niet werken
Stel je legt iets vast in een patent. Dat kost een aardige duit en kost veel tijd. Tijd die je misschien beter in innovatie van je software had kunnen stoppen. Maar laten we er vanuit gaan dat je het ervoor over hebt. Wat gebeurt er dan?
Je recht halen is een lange en kostbare weg. Voordat je in een rechtszaak verwikkeld bent, moet er eerst een overtreder zijn. Vervolgens zal het veel tijd en geld kosten om de overtreding aan te tonen en de juiste juridische stappen te nemen.
Daarbij is het meestal niet eens nodig, omdat in de basis copyright al via de wet geregeld is.
Het grootste probleem met software is dat het in de regel nooit exact hetzelfde is. Dat maakt het moeilijk te beschermen, omdat je niet kunt aantonen dat wat de concurrent doet, inbreuk maakt op jouw rechten. Legio voorbeelden uit de mainstream media laten zien dat zelfs heel duidelijke plagiaat op goed beschermde software bijna niet aangepakt kan worden.
Eén van de bekendste wil ik aanhalen. Dat is Apple vs Microsoft, waarin Microsoft heel duidelijk elementen van MacOS had gekopieerd in Windows. Toch kon Apple er niets tegen beginnen. Zelfs niet met duizenden dure advocaten en jaren procederen. Het bedrijf ging er bijna aan onderdoor. Pas toen er weer geïnnoveerd werd en het geschil bijgelegd, kon Apple de trend keren en zijn gram halen.
Plagiaat
Met OSM heb ik ervaren dat plagiaat op kan duiken. Dat is vervelend. Proberen om je ertegen te wapenen via patenten en octrooien is echter niet nuttig. Op het moment dat er een uitspraak zou komen van de rechtbank ben je jaren verder. In de IT is dat een eeuwigheid. Wat die uitspraak zou zijn is dus bovendien erg onzeker. Gelijk hebben en gelijk krijgen, zijn twee verschillende dingen.
Tot slot heb je nog het internationale karakter van het internet. Een bescherming kan maar afgedwongen worden in een beperkte regio, bijvoorbeeld in een land, Europa en/of de VS. Zit je overtreder in China of in Panama, dan is er via de rechter weinig tegen te beginnen.
Innovatie is het antwoord
Wat moet je dan wel doen? Voortdurend innoveren. Dat is een veel betere manier om je te beschermen tegen copycats.
De kopieerders ontbeert creativiteit en innovatie, anders hadden ze het niet nodig om jou te kopiëren. Daarbij zal het maken van een kopie tijd kosten. Binnen die tijd kun je alweer verder geëvolueerd zijn met je product. En vaak kopiëren ze de designfouten er nog bij ook!
Is bescherming dan helemaal nutteloos? Dat nu ook weer niet. Ik denk dat de afschrikwekkende werking zeker een factor is. Ook kan het helpen bij eenvoudige zaken die goed te beschermen zijn, zoals een beeldmerk. Maar software proberen met een patent is bij voorbaat gedoemd te mislukken. Ik zou dat een start-up nooit adviseren. Toch zie je dat veel mensen onterecht denken dat het IT ondernemerschap daar begint. Zij kunnen zich beter focussen op hun product en innovatie.