De geboorte van Online Soccer Manager

Online Soccer Manager (OSM) wordt anno 2015 door miljoenen mensen wereldwijd gespeeld. Het bedrijf Gamebasics waarvan ik mede-oprichter ben telt 30 medewerkers en zetelt in een heus voetbalstadionkantoor. Wie dat allemaal op een rijtje zet, kan zich bijna niet meer voorstellen hoe het allemaal begon. Met een eigenwijze nerd, een stoffige zolderkamer en een server thuis onder de trap.

Na de zomer van 2001 begin ik aan mijn derde jaar op de informatica opleiding van de Haagse Hogeschool. Om in de vakantie wat bij te verdienen, ga ik werken bij een kalendergroothandel in Gouda. De werkzaamheden daar zijn niet bepaalde inspirerend. Maar dat geeft me de ruimte om aan iets totaal anders te denken. Die zomer is bovendien een vriend en klasgenoot van mij er ook werkzaam, die ik als klankbord gebruik.

Tussen de inpaktafels

Het idee om een voetbalmanagerspel op internet te maken, doe ik hier op. Tussen de inpaktafels vol kalenders begin ik mijn vriend, die grappig genoeg niets met voetbal heeft, lastig te vallen met het mijn idee. Een voetbalmanager maken als internetdienst. Al pratende krijgt het meer vorm. Ik raak steeds enthousiaster.

Voetbalmanagergames bestaan al lang. Je moet echter met alle deelnemers achter één PC plaatsnemen. Om beurten je instellingen doen. Dat kost zeeën van tijd. Het wachten op elkaar vind ik bijzonder irritant. Het lijkt mij veel praktischer en leuker als iedereen via internet speelt. Als ik alle deelnemers één dag de tijd geef om volgende wedstrijd voor te bereiden, dan kan ik met veel vrienden tegelijk in een competitie.

Ik ga eerst toetsen of het idee in deze vorm al bestaat. Dat blijkt niet het geval. Er zijn wel enkele voetbalmanagerspellen te vinden op internet. Maar geen daarvan komt in de buurt bij wat ik voor ogen heb. Sommige bieden maar één wedstrijd per week aan. Anderen werken niet met realistische competities. Zelf iets maken wordt daardoor een stuk interessanter.

Minimal Viable Product

Ik bedenk me dat ik de juiste vaardigheden in huis heb. Ik kan programmeren. Ik studeer Informatica op de Haagse Hogeschool. Wat ik daar leer, kan ik meteen toepassen. In 1999 heb ik zelfs al eens een primitieve voetbalmanager gemaakt zonder internetfunctionaliteit, waar ik kleine stukjes van kan hergebruiken.

De eerste versie, die ik in een paar weken in elkaar zet, is super eenvoudig. Wie marketing heeft gestudeerd zou het een Minimal Viable Product (MVP) noemen. Die term is me dan nog niet bekend, maar ik wil snel iets hebben en dus moet ik me concentreren op de absolute basis. Hoe simpel deze versie is, blijkt wel uit de schermafbeeldingen die ik bewaard heb uit die tijd.

Alles is zo’n beetje veranderd, maar de kern van het spel is nog steeds ongewijzigd. Spelers opstellen, een eenvoudige tactiek bepalen, transfers doen. Daar draait het om. In de eerste versie kan je geen stadion uitbreidingen doen, geen sponsorborden verkopen, geen onderhandelingen over spelers voeren. Alleen de Nederlandse competitie is beschikbaar. Ik ben er van overtuigd dat een simpel begin de beste manier is om te testen of het werkt. Daarna breid ik OSM steeds verder uit.

Enthousiasme voor OSM

Ik ronsel een groepje vrienden. Samen beginnen we de eerste competitie. Iedereen is meteen enthousiast. Ik hoef niemand na te bellen om te blijven spelen. Dat is voor mij een nieuwe ervaring. Daarvoor moest ik moeite doen om anderen te interesseren voor wat ik allemaal ‘met computers’ doe. Uit zichzelf gaan ze voor OSM elke dag trouw online. Ze halen zelfs andere vrienden erbij. Voor ik het weet, zit ik op verjaardagen waarin het over OSM gaat, zonder dat ik in het gesprek betrokken word. Hieruit kan ik opmaken dat het populair kan worden. Maar hoe dat uit de hand zal lopen, daar kan ik me dan nog geen voorstelling van maken.

In die eerste tijd melden zich spelers aan uit Nederland, maar ook vanuit het buitenland weten voetbalfans OSM te vinden. Het grappige is dat daar dan soms een sneeuwbal van nieuwe aanmeldingen plaatsvind. Zo spelen er bijvoorbeeld grote groepen Roemenen en Amerikanen, die hun eigen competities in het spel brengen. Met een Macedoniër die me belangeloos helpt nieuwe competities in het spel te zetten, heb ik nog altijd contact.

Server onder de trap

Het spel draait op een computer die bij mijn ouders thuis onder de trap staat. Aangesloten op internet via een eenvoudige kabelverbinding, die we delen met de buren. Dat gaat een tijdje goed, maar naarmate het op OSM steeds drukker wordt, schiet die verbinding hopeloos tekort. Thuis kunnen we na een paar maanden niet eens meer het internet op. De spelers moeten minutenlang wachten op hun uitslag. Dit weerhoudt ze niet om toch te blijven spelen, maar het is op termijn geen houdbare situatie.

Ik probeer externe servers te huren, zonder hoge kosten te maken. Dat zorgt voor wat uitstel, maar dat is tijdelijk. Ik moet de site een paar keer verhuizen. Steeds blijkt dat er teveel geld nodig is om de bandbreedte te kunnen betalen. Geld dat ik niet heb. Want met OSM verdien ik nog bijna niets. Het is een gratis spel. De inkomsten uit reclame zijn nihil. Sommige enthousiaste gebruikers bieden hun diensten aan. Maar geen van hen beschikt over de kennis en de middelen om mij daar echt bij te helpen.

Met veel enthousiasme blijf ik gewoon doorontwikkelen. Ik roep de hulp in van mijn broer, die als student grafisch vormgever de website grafisch oppoetst. Populair is en blijft het ondertussen. Er lijkt geen maat op te zitten. De teller met registraties loopt maar door. De servers kraken onder al dat geweld, maar ik wil geen ledenstop. Ondertussen dreigt het spel ten onder te gaan aan zijn eigen succes. Het lukt mij niet de populariteit te verzilveren.

Zijden draadje

Bijna is het echt afgelopen. Het voortbestaan van OSM hangt aan een zijden draadje.

In het voorjaar van 2002 zet ik, met een torenhoge rekening voor servers in het vooruitzicht, noodgedwongen de site uit. Een moeilijk besluit. Maar na een paar dagen heb ik er vrede mee. In de vermoedelijk vergeefse hoop dat iemand die het spel een warm hart toedraagt mij te hulp schiet, plaats ik nog wel een oproep.

Tot mijn grote verbazing krijg ik een aantal weken later een telefoontje. Een medewerker van een gamesbedrijf uit Den Haag heeft mijn noodkreet gezien. Hij biedt aan me te helpen en het spel te continueren. Dit aanbod neem ik natuurlijk met beide handen aan.

Dat is het begin van een mooi avontuur, dat uiteindelijk leidt tot de oprichting van Gamebasics en het wereldwijde succes van OSM.